Các xét nghiệm thường gặp trong viêm gan do rượu

Rượu bia đứng thứ hai trong các nguyên nhân hàng đầu gây nên các bệnh lý về gan, chỉ sau tác nhân là virus gây viêm gan B, C. Đáng tiếc đây lại là chất độc mà con người tự nguyện đưa vào cơ thể với sở thích, thói quen rất khó bỏ.

Ở nước ta, số lượng bệnh nhân nhập viện thì viêm gan do rượu, xơ gan… ngày càng có xu hướng gia tăng. Ở các khoa gan mật, viêm gan do rượu, xơ gan chiếm khoảng 1/4 số người nằm điều trị. Phần còn lại là các bệnh do virus viêm gan B, người có nguy cơ tử vong do các biến chứng xơ gan như tràn dịch đa màng, phù, hôn mê gan, xuất huyết tiêu hóa. Một số khác phát triển thành bệnh ung thư gan rất nguy hiểm.

Các chỉ số xét nghiệm

Sau khi chẩn đoán bệnh qua các thăm khám lâm sàng, bệnh nhân có thể có các triệu chứng như mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, đau bụng phải, vàng mắt vàng da… Khi đó, các xét nghiệm máu, kiểm tra men gan… sẽ được thực hiện sau khi đã loại trừ khả năng mắc bệnh do virus viêm gan B.

Kiểm tra men gan

Ở người bình thường thì các trị số men gan bình thường là:

• AST : <40UI/l.
• ALT:   <40UI/l.
• GGT : 6-61UI/l.

Men gan tăng cao là tình trạng các tế bào gan bị phá hủy hàng loạt dẫn đến giải phóng men gan vào máu. Khi bị viêm gan do rượu thì có tới 90% người bệnh sẽ có trị số như sau:

• AST tăng từ 2-5 lần ( ít hơn 300UI/l)
• Tỉ lệ AST/ALT > 1.
• GGT có trị số nhạy hơn AST, ALT và GGT tăng nhanh, cao. Còn đối với trường hợp viêm gan do rượu cấp tính thì trị số GGT sẽ cao hơn cả AST.
• ALP và Bilirubin lúc này cũng có thể tăng nhẹ đối với bệnh nhân mắc viêm gan do rượu, nhưng gần như không có giá trị nào trong việc chẩn đoán viêm gan do rượu.
• MCV là xét nghiệm có tác dụng đo thể tích trung bình của một hồng cầu cũng có thể giúp chẩn đoán bệnh viêm gan do rượu khi tăng cùng GGT (khoảng hơn 100UI/l).
• Số lượng bạch cầu thường tăng. Tuy nhiên một số người bệnh viêm gan do rượu có thể bị giảm bạch cầu và tiểu cầu là do tủy xương hoặc cường lách bị ức chế do rượu.

Siêu âm kiểm tra gan

Siêu âm là một trong những phương pháp chẩn đoán hình ảnh phổ biến nhất được áp dụng để đánh giá tình trạng của gan, đường mật và nhiều cơ quan nội tạng khác trong cơ thể. Đây là phương pháp có độ chính xác và tin cậy cao, được áp dụng cho mọi đối tượng và không làm ảnh hưởng tới sức khỏe của người bệnh.

Khi siệu âm gan có thể phát hiện được nhiều loại tổn thương gan như:

• Bệnh viêm gan cấp tính và mạn tính (viêm gan virus, viêm gan do rượu): quan sát được các tổn thương gan, kích thước gan tăng nhưng nhìn nhu mô gan thì chưa thấy có biến đổi rõ rêt.
• Bệnh gan nhiễm mỡ: một phần hay toàn bộ nhu mô gan sáng, từ đó có thể đánh giá được tình trạng gan nhiễm mỡ của người bệnh.
• Bệnh xơ gan: chẩn đoán dựa vào kích thước gan và nhu mô gan. Kích thước gan lúc đầu tăng lên. Tuy nhiên khi xơ gan đã ở giai đoạn muộn thì sẽ giảm xuống. Ở giai đoạn xơ gan mất bù, có thể quan sát được hình ảnh các nốt nhỏ và đường kính dưới 1cm. Đồng thời, siêu âm gan có thể phát hiện được các biến chứng của xơ gan như xơ gan cổ chướng, giãn tĩnh mạch, lách to.
• Ung thư gan: ung thư gan có khả năng phát triển trên nhu mô gan lành nhưng phần lớn 63-83% xuất hiện trên viêm gan do rượu, xơ gan, viêm gan virus. Dấu hiệu siêu âm của ung thư gan thường thấy là gan to toàn bộ hoặc riêng 1-2 phân thùy, mặt gan gồ ghề nếu u nằm trong lớp nông, góc dưới và góc bên của gan mở rộng và tù.

Sinh thiết gan

Sinh thiết gan là thủ thuật lấy mẫu mô nhỏ từ bộ phận cơ thể để quan sát dưới kính hiển vi hoặc làm xét nghiệm. Nó dùng để lấy mẫu mô từ gan để chẩn đoán, theo dõi một số vấn đề như xơ gan, rối loạn chuyển hóa trong gan, viêm gan virus, viêm gan do rượu hoặc một số nguyên nhân khác.

Sinh thiết gan còn dùng để hỗ trợ xác định những chất đặc trưng của quá trình phân giải chất cồn ethanol và phản ứng của tế bào gan với những sản phẩm của ethanol thông qua những xét nghiệm chuyên biệt.

Với các loại kiểm tra trên, sinh thiết gan có độ chính xác cao hơn so với chẩn đoán dựa vào chỉ số men gan hay siêu âm gan. Phương pháp này là cách tốt nhất để xác định viêm gan do rượu hay không và phân biệt những bệnh về gan khác.